Patron szkoły

Jan Brzechwa - niezapomniany autor bajek i wierszy dla dzieci, satyrycznych tekstów dla dorosłych, a także tłumacz literatury rosyjskiej, prawnik.

Urodził się 15 sierpnia 1898 r. w Żmerynce, na Podolu, jako Jan Wiktor Lesman. Był stryjecznym bratem znanego poety Bolesława Leśmiana. T

o właśnie Bolesław wymyślił pseudonim literacki dla swego kuzyna „Brzechwa”.

Czy wiecie, że brzechwa to inaczej statecznik, czyli nieruchoma powierzchnia usterzenia samolotu, rakiety lub pocisku rakietowego, wykorzystywana do stabilizowania lotu.

Młodzieńcze lata Jan Brzechwa spędził na Kresach Wschodnich, podróżując ze swoją rodziną. Częste zmiany miejsca pobytu wiązały się z pracą zawodową ojca naszego poety, Aleksandra, który był inżynierem kolejowym. Podróżowanie nie przeszkodziło Janowi w nauce. W 1918r. ukończył Zakład Naukowo-Wychowawczy Ojców Jezuitów w Chyrowie. Była to placówka naukowa, ze szkołą o statusie gimnazjalnym i w czasach II Rzeczypospolitej uważana była za najlepiej wyposażone gimnazjum w Polsce. Po przeprowadzce do Warszawy J. Brzechwa zapisał się na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego (specjalizacja prawo autorskie),

a także do 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej. Jako ochotnik uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920-21, za co został odznaczony.

Po ukończeniu studiów pracował jako adwokat. W latach 1924-1939 był radcą prawnym ZaiKS-u.

Po zakończeniu drugiej wojny światowej powrócił do zawodu i był min. radcą prawnym wydawnictwa Czytelnik. Działał także aktywnie w PEN Clubie.
W pracy zawodowej posługiwał się swoim prawdziwym nazwiskiem, czyli Jan Lesman.

Jako poeta Jan Brzechwa zadebiutował w 1915roku, publikując swoje wiersze w piotrogrodzkim „Sztandarze” oraz w kijowskich „Kłosach Ukraińskich”. Nie myślał jednak o karierze pisarza. Do pisania powrócił wraz

z rozpoczęciem studiów prawniczych. Zaczął wtedy zarabiać jako autor tekstów satyrycznych, piosenek i skeczy pisanych dla znanych kabaretów: „Qui Pro Quo”, „Czarny Kot” i „Morskie Oko”. Utwory kabaretowe podpisywał pseudonimami: Szer-Szeń lub Inspicjent Brzeszczot.

W 1926r. opublikował tom poezji „Oblicza zmyślone”, w 1938r. pierwszy tomik wierszy dla dzieci „Tańcowała igła z nitką”, a rok później drugi tomik „Kaczka Dziwaczka”.

Druga wojna światowa to najważniejszy okres twórczości bajkopisarza, powstaje wtedy „Akademia Pana Kleksa” i „Pan Drops i jego trupa”. To także tragiczny okres życia poety, po upadku Powstania został wywieziony do obozu. Jan Brzechwa zmarł w roku 1966 w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Dlaczego wybraliśmy Jana Brzechwę
na patrona naszej szkoły?

Brzechwę nazwano: „poetą dziecięcej radości”.
Jego twórczość jest bliska dzieciom, a utwory przenoszą czytelników w wesoły, kolorowy, i pełen fantastycznych postaci świat. Dzieci od klasy zerowej do szóstej chętnie recytują wiersze i śpiewają piosenki do tekstów Jana Brzechwy. Nie można przecenić roli literatury dziecięcej w uczeniu, wychowaniu wspieraniu rozwoju dzieci. Świat przedstawiony w literaturze pomaga dziecku przenieść się do świata myślenia symbolicznego, czemu towarzyszy zawsze rozwój emocjonalny i poruszenie wyobraźni. Dziecko czytając baśnie, wiersze, opowiadania, czuje się uczestnikiem prezentowanych zdarzeń świata przedstawionego. Bohaterowie literaccy Brzechwy budują specyficzny kontakt dziecka z otaczającą je rzeczywistością, wychodząc od kontekstu zabawy. Dziecko poznając kolejnych bohaterów (np. Kłamczuchę, Samochwałę, Natkę - Szczerbatkę) angażuje się emocjonalnie. Czuje się wśród nich bezpiecznie i traktuje ich jak rówieśników. Całkiem naturalnie też przyjmuje z poczuciem humoru przekazywane przez poetę mądrości. Utwory te przygotowują ucznia też do późniejszej lektury alegorycznych bajek Krasickiego. Wszystkie dzieci wierzą, że celem życia jest radość. Wiara ta stanowi jeden z najważniejszych warunków ich rozwoju psychicznego. Radość eliminuje wszystko to, co przykre, usuwa poczucie leku, zmniejsza ból. Dlatego w literaturze, a zwłaszcza w poezji dziecięcej najnaturalniejszą formą kontaktu z dzieckiem jest atmosfera zabawy. Tak też rozumiał poezję dla dzieci Jan Brzechwa. Jego wiersze uczą poprzez zabawę. Przygoda z globusem, któremu ktoś „nabił guza” jest okazją do wyliczenia najważniejszych polskich rzek, gór i miast. Twórczość tego poety stała się też dla dzieci niewyczerpaną skarbnicą pobudzających wyobraźnię tekstów, łatwych do zapamiętania i wspaniałych do przedstawiania w formie teatralnej. Niezwykle bogata różnorodna twórczość Jana Brzechwy jest więc skarbnicą wiedzy o życiu, ludziach i ich charakterach, źródłem wskazówek dotyczących postępowania.

Poczucie humoru i pogodny nastrój, a także baśniowa atmosfera utworów sprawiają, że jest to twórczość, do której dzieci chętnie sięgają, a sam twórca jawi się jako sympatyczny, serdeczny i skromny człowiek, czego dowodem mogą być słowa samego poety o sobie:

(...) Mam dwie nogi i dwie ręce,

Wcale nie chciałbym mieć więcej,
Bo określa właśnie to,

co jest co i kto jest kto.

Stąd wiadomo, żem nie krowa,

Żem nie kret, nie sowa płowa,

Nie stonoga i nie żubr.

Stąd się właśnie pewność bierze,

że nie jestem ptak ni zwierzę,

Tylko człowiek, starszy pan,

Który zwie się...

Brzechwa Jan

Wybrane utwory Jana Brzechwy

" 1926 - Oblicza zmyślone
" 1938 - Tańcowała igła z nitką
" 1939 - Kaczka Dziwaczka
" 1946 - Akademia Pana Kleksa
" 1946 - Ptasie plotki
" 1946 - Pan Drops i jego trupa
" 1948 - Na wyspach Bergamutach
" 1948 - Opowiedział dzięcioł sowie
" 1948 - Przygody rycerza Szaławiły
" 1951 - Uczymy się chodzić
" 1953 - Teatr Pietruszki
" 1953 - Wagary
" przed 1954 - Szelmostwa lisa Witalisa
" 1957 - Magik
" 1958 - Wyssane z nogi
" 1958 - Sto bajek
" 1961 - Podróże Pana Kleksa
" 1964 - Śmiechu warte
" 1965 - Od baśni do baśni
" 1965 - Tryumf Pana Kleksa
Nagrody
" 1954 - nagroda miasta Katowic
" 1956 - nagroda Prezesa Rady Ministrów

" 1965 - nagroda I stopnia Ministra Kultury i Sztuki